بررسی هیدروکلیماتولوژیکی روابط بارش - رواناب حوضه آبریز کشکان در استان لرستان با استفاده از روش scs

چکیده شبیه سازی بارش –رواناب یک حوضه امکان برآورد دبی اوج و تحلیل رابطه بین بارش و رواناب را فراهم می-کند.همچنین به منظور تحلیل و طراحی پروژه های مهندسی آب به آمار و اطلاعات هیدرولوژی دقیق طولانی مدت منطقه وپروژه، نیاز می باشد ولی هیدرولوژیست ها اغلب با کمبود این اطلاعات روبرو هستند.استفاده از روش ارائه شده توسط سازمان حفاظت خاک آمریکا (scs) در بررسی هیدروکلیماتولوژیکی روابط بارش و رواناب در حوضه آبخیز کشکان با بهره گیری از مدل hec-hms، موضوع اصلی این تحقیق را تشکیل می دهد. حوضه آبخیز کشکان واقع در استان لرستان با وسعت 39/9287 کیلومتر مربع و شیب متوسط 56/19 درصد به دلیل اهمیت آن در تولید رواناب به عنوان مطالعه موردی به صورت 7 زیر حوضه فرعی انتخاب شده است. آمار استفاده شده در تحقیق، بارش و دبی روزانه 7 ایستگاه، در یک دوره آماری 40 ساله (1348-1387) می باشد که به صورت میانگین روزانه در مدل سازی بکار برده شده است. در این راستا مجموعه عوامل اقلیمی که اثرات توأمان آنها به صورت شرایط بارندگی وارد عمل می شود و نیز عوامل فیزیکی حوضه (پوشش گیاهی، خاک، کاربری اراضی و...) که در تبدیل بارندگی به رواناب نقش اساسی دارند، مورد توجه قرار گرفته اند. مدل ریاضی مورد استفاده در این تحقیق، مدل hec-hms است که یک سیستم مدل سازی هیدرولوژیکی بوده و می تواند با استفاده از خصوصیات حوضه و ایستگاه های بارندگی شاخص، برای حوضه مورد نظر واسنجی شده و نهایتاً مدل ساخته شده قادر است مقادیر بارندگی ایستگاه های بالادست خروجی حوضه کشکان (ایستگاه پلدختر-کشکان)را گرفته و رواناب ناشی از آن را تعیین کند. بدین ترتیب بستری برای بکارگیریمدل فوق الذکر نیز فراهم آورده شده است و می توان به بررسی کارایی آن پرداخت. در این تحقیق با در نظر گرفتن داده های موردنیاز مدل hec-hms و همچنین روش scsشبیه سازی حوضه آبخیز کشکان انجام شده و اطلاعات بدست آمده از شبیه سازی با اطلاعات مشاهداتی مورد تحلیل قرار گرفته اند. نتایج تحقیق حدود 94 درصد شباهت بین رابطه بارش و رواناب محاسباتی و رابطه بارش و رواناب مشاهده ای را نشان داده و با استفاده از آزمون t استیودنت با سطح اعتماد 95 درصد اثبات شد که اختلاف معناداری میان هیدروگراف مشاهده ای و شبیه سازی شده وجود ندارد همچنین نتایج حاصله نشان دادکه برآورد دبی حداکثر و ارتفاع رواناب از طریق مدل در مقایسه با مقادیر اندازه گیری شده در بیش از 80 درصد (صحت برآورد مدل) یکسان هستند.وهمچنین،بیش از 65 درصد صحت مدل را در واسنجی پارامترها ی نگهداشت اولیه(ia)، شماره منحنی (cn) و زمان تأخیر زیرحوضه ها نشان می دهد که برخی از پارامترهای محاسبه ای در مقایسه با مقادیر اولیه مطابقت می کند.